Caer Sidi

1. Wiccańska teologia jest różnorodna.

W Wicca możesz być panteistą, politeistą, ateistą, duoteistą, monistą, monoteistą-neoplatonistą, polimorfistą lub wszystkimi na raz i raczej nikt nie będzie miał nic przeciwko.

2. Istnieje wiele różnych tradycji Wicca i czarownictwa, ale nie wszystkie czarownice są Wiccanami.

Obecnie na świecie istnieje wiele gałęzi Wicca, niektóre inicjacyjne-kościelne, inne z konkretnymi liniami wywodzącymi się od Geralda Gardnera, a jeszcze inne wręcz przeciwnie. Różnią się pomiędzy sobą praktykami i stylami. W UK Gardnerianie i Aleksandryjczycy chętnie pracują razem w jednym kręgu, a wiele kowenów posiada podwójny rodowód gardneriańsko-aleksandryjski. W UK oraz Europie uznajemy, że nie trzeba tworzyć nowej tradycji tylko dlatego, że zmieniłeś jakąś drobną część swoich rytuałów. W Stanach Zjednoczonych, koweny gardneriańskie oraz aleksandryjskie zwane są Brytyjskim Wicca Tradycyjnym.
Istnieją także inne typy czarownictwa - Reclaiming, Feri, tradycja Cochrane'a, Tradycja 1734, oraz wiele innych - które nie używają w swym nazewnictwie słowa ''Wicca''.

Nie wszystkie czarownice są Wiccanami, ale wszyscy Wiccanie są czarownicami.

3. Jak zapytać o trening i inicjację do kowenu?

Jeśli masz zamiar napisać do kowenu i poprosić o trening w Wicca, oczekuj, że będzie to wymagało dojazdów, nierzadko dość dalekich, a także spotkań twarzą w twarz i rytuałów. Wiccanie nie oferują kursów korespondencyjnych, bo Wicca jest religią praktyki ''tu i teraz''.

Jeśli przeprowadziłeś rytuał samodedykacji swojej ścieżce to wspaniale, ale nie obrażaj się kiedy kowen zechce abyś był inicjowany w ich grupę oraz linię. Samodedykacja może być wspaniałym i znaczącym doświadczeniem i prawdziwym spotkaniem z pogańskimi Bóstwami, ale jest czymś bardzo różnym od inicjacji w kowen.

Kiedy dojdziesz do końca treningu, prawdopodobnie będziesz gotowy do inicjacji pierwszego stopnia. Stary zwyczaj głosi, że to ty prosisz potencjalnego inicjatora o inicjację (arcykapłana jeśli jesteś kobietą, arcykapłankę jeśli mężczyzną). Trzeba jednak podkreślić, że wiccański trening niekoniecznie musi się zakończyć inicjacją - kowen może zadecydować, że nie będziesz do niego pasował, albo że po prostu nie jesteś na nią gotowy. Stanie się to jasne przed końcem treningu, zarówno dla ciebie jak i dla nich.

Po jakimś czasie od pierwszego stopnia poczujesz, że jesteś gotowy na drugi stopień. Jednak tutaj tradycja jest nieco inna i ten stopień może jedynie być oferowany przez twoich arcykapłanów i o niego się nie prosi jak w przypadku pierwszego stopnia.

4. Za Wicca Inicjacyjne nie pobiera się opłaty

Nie pobieramy opłaty za trening. Arcykapłani mogą jednak poprosić o drobne składki na rzecz materiałów świątynnych (świec, kadzidła itd) i za papier użyty do druku materiałów treningowych.

Od każdego członka kowenu oczekuje się również, że przyniesie jedzenie na wspólną ucztę. Uważam, że właściwym jest pobieranie opłat za zrękowiny, rytuały nazywania dzieci, czytanie kart Tarota, run, a także za warsztaty na różnorakich wydarzeniach itd.

Myślałam dość długo o relacji pogan z pieniędzmi i doszłam do wniosku, że powinniśmy o tym częściej rozmawiać.

5. Wicca jest tak religią, jak i rzemiosłem.

Niektórzy poszukujący mają nieodparte wrażenie, że Wicca to tylko zestaw technik magicznych oraz, że nie muszą angażować się w pracę z pogańskimi Bóstwami. Otóż nie. Wicca jest religią pogańską, co oznacza, że w *jakiś* sposób czcimy pogańskie bóstwa.

Ponoć istnieją chrześcijano-poganie, chrześcijano-wiccanie i czarownice żydowskie, które czczą Yahwe i Aszerę, lub Yahwe i Szekinę, albo też Jezusa i Maryję....jednak większość Wiccan jest poganami.

Istnieją też tacy, którzy uznają, że Wicca nie jest czarownictwem. Oczywiście, że jest. Nazwa Wicca była używana jako określenie Rzemiosła, w czasach, w których problematycznym było używanie słowa ''czarownica'', ponieważ ludzie automatycznie łączyli je z czczeniem diabła.

6. Nie istnieje takie coś jak ''czarne czarownictwo'' i ''białe czarownictwo''.

Jednym z najbardziej denerwujących pytań jest: ''czy jesteś czarną czarownicą, czy białą?''.

Kategorie białego i czarnego czarownictwa zostały wykreowane przez Kościoł w czasach prześladowań, ponieważ wierzył on, że białe czarownice inwokowały anioły, a czarne - diabły.

Nie pasuje to do pogańskiego kontekstu, ponieważ stricte pogańska teologia nie włącza aniołów i diabłów, lub też przeciwstawnych sobie konceptów dobra i zła.

Większość Wiccan i innych czarownic wierzy, że nasza magia pochodzi z energii istniejących w Naturze i ma niewiele wspólnego z czymś nadprzyrodzonym. Jeśli ktoś zada mi powyższe pytanie, moją odpowiedzią będzie zazwyczaj ''jestem zieloną czarownicą''. Takie pytanie sugeruje również czarno-biały pogląd na moralność i etykę, podczas gdy mamy skłonność wierzyć, że moralność jest bardzo złożona i kontekstowa.

7. Prawo Trójpowrotu nie znaczy tego, co myślisz, że znaczy.

Prawo Trójpowrotu jest nakazem zwrotu dobra trzykrotnie, kiedy dobro otrzymasz. Nie jest przekonaniem, że jeśli wyrządzisz krzywdę, to istnieje jakieś kosmiczne prawo karmy, które powoduje, że w zamian za to doświadczysz potrójnie wymierzonej krzywdy.

Autorka: Yvonne Aburrow

Tłumaczenie: Katla

--------------------------------------------

Yvonne Aburrow - Jest poganką od 1987 roku, a inicjowaną wiccanką od 1991 roku. Posiada tytuł magistra współczesnych religii i duchowości Uniwersytetu Bath Spa. Obecnie mieszka i pracuje w Kanadzie. Jest autorką książek o mitologii, folklorze oraz o Wicca.

Czytaj dalej...

Autor: Sarx tou Kosmou (Mahershalal Hashbaz)

Korekta oraz uwagi: Katla

Nie jest to dla nikogo niespodzianką, że w popularnych wyobrażeniach na temat współczesnego czarownictwa, zarówno w tych kształtowanych przez wiele osób praktykujących, jak i w przeróżnych folklorystycznych czy popularno-naukowych echach, które wkomponowują się w jego ideę wśród osób spoza środowisk czarowniczych - mocno zarysowane są elementy celtyckie i germańskie (czy to w postaci anglosaskiej czy nordyckiej).

Jednak w czasie, gdy współczesne czarownictwo staje się coraz mocniejszym elementem w post-kolonialnych i międzykulturowych debatach na temat tożsamości religijnej i politycznej pokolenia odchodzącego od bezkrytycznej akceptacji zastałych tożsamości religijno-kulturowych, warto wspomnieć, że nie jest ono bynajmniej ograniczone do czerpania głównie z celtyckich czy germańskich form duchowości. Stąd jako osoba zainteresowana czarownictwem i zaangażowana w pewne formy alternatywnych duchowości bliskowschodnich, w tym artykule chcę zaoferować Czytelnikom moją refleksję nad neopogańskimi narratywami przynależności, zapożyczeń i tożsamości kulturowych, widzianymi przez pryzmat krótkiego szkicu części bliskowschodnich elementów i koneksji wkomponowujących się w arras współczesnego czarownictwa.

Europejski regionalizm religijny

To, że bliskowschodnie elementy w ogóle we współczesnym czarownictwie znalazły dość konceptualnie istotne miejsce, wcale nie było od początku bynajmniej oczywiste - dla początkowego kontekstu nie była to pierwszorzędna kwestia. Sukces powojennego zjawiska Odrodzenia Czarowniczego w Wielkiej Brytanii wyrósł raczej między innymi z dużo szerzej w kulturze odczuwanej potrzeby odnalezienia i odtworzenia innej tożsamości religijnej, niż ta oferowana przez intelektualnie skompromitowany angielski Kościół państwowy. Jak w swoich badaniach nad źródłami Wicca wśród alternatywnych form chrześcijaństwa pokazała Joanne Pearson (2007), wielu komentatorów (zresztą już nawet od czasów Reformacji, i na nowo w XIX wieku) doszukiwało się źródeł problemów wyspiarskiego chrześcijaństwa w normańskiej inwazji z XI wieku, przynoszącej - jak twierdzili - ostateczny triumf rzymsko-normańskiego katolicyzmu nad lokalnymi, celtyckimi lub anglosaskimi formami chrześcijaństwa. Krótko mówiąc - dylemat był między "narzuconą kulturą obcą" a "autentyczną kulturą lokalną" w sensie duchowo-instytucyjnym. Powoli pojawiać zaczęli się nowi liderzy religijni, których eklezjastyczne eksperymenty wskrzeszać miały właśnie takie celtyckie korzenie Kościoła Anglii. Pozytywna waloryzacja kultur ludowych (zarówno tych realnych, jak i tych trochę bardziej wyobrażonych i wyidealizowanych), jaką proponowali myśliciele i artyści doby romantyzmu, związała się w ten sposób z debatami w sferze religijnej, przywracając angielskiej wyobraźni religijnej obraz form duchowości dużo starszych niż mocno wiktoriańskie i uprzemysłowione powojenne chrześcijaństwo.

Gdy w takim kontekście pojawili się w dyskursie publicznym Gerald Gardner i pierwsze pokolenie Odrodzenia Czarowniczego, przychylna część opinii publicznej naturalnie przyjęła tę bardziej radykalną ideę odrodzenia przedchrześcijańskiej religii Europy Zachodniej bardzo pozytywnie. W mojej ocenie (do której nie roszczę żadnych szczególnie zaawansowanych pretensji badawczych, ale o której uważam, że odzwierciedla impresje wielu osób zainteresowanych tym tematem) ten właśnie element powrotu do duchowych źródeł tożsamości europejskiej i narodowej stał się jednym z ważniejszych aspektów podkreślanych w odbiorze wczesnego (i dzisiejszego) Wicca.

I to pomimo tego, że źródła i wątki wplecione w czarownictwo przez Gardnera i pierwsze pokolenie Odrodzenia sięgają dużo dalej w przeszłość niż historia kultur zachodnio-europejskich, i nie są bynajmniej do nich ograniczone. Eurafroazjatycka, judeo-chrześcijańska kabała i magia ceremonialna; geograficznie pan-europejska i w sensie kulturowym pre-europejska prehistoria celtycka, idea religii prehistorycznej (czyli nie ograniczonej do aktualnych kultur) w ogóle; teologia głęboko związana z ziemiami, ale posiadająca i nieredukowalny aspekt transhistoryczny i transkulturowy; ciągłość z greko-rzymską kulturą religijną, szczególnie z religiami misteryjnymi (zazwyczaj zresztą kulturowo obcymi tak dla Italii jak i dla Brytanii); dostrzeżone podobieństwa do hinduistycznej tantry - to tylko niektóre z elementów wchodzących w skład wczesnego Odrodzenia Czarownictwa, a które nie mieszczą się w takich jego narratywach, które uprzywilejowują dane lokacje historyczno-geograficzne nad pewnego rodzaju wrodzoną uniwersalność czarownictwa (uniwersalność widoczną nawet w tym kształcie, który nadały mu specyficzne warunki brytyjskie). Już nawet nie mówiąc więcej o obecności w tym samym środowisku okultystycznym zarówno Madeline Montalban (uczącej formy magii ceremonialnej opartej o astrologiczną angelologię zakorzenioną w judeo-babilońskich narratywach mitologicznych) jak i Idriesa Shaha (nauczyciela sufickiego, zaangażowanego również w formy okultyzmu wyrastające z Zachodniej Tradycji Ezoterycznej).

Innymi słowy, Gardner zaoferował Anglii wizję Starej Religii - jak starej, z jak daleko sięgającymi korzeniami, to już zależało od ciekawości czytelników. Wielu z nich ujrzało wizję religii nie tylko wierniejszej rzeczywistościom (nad)przyrodzonym, ale i bardziej autentycznie brytyjskiej niż rozpadające się chrześcijaństwo. Gdy ta wizja przeniesiona została na grunt amerykański, gdzie intensywność debat na temat przeszłości i źródeł kultury odzwierciedla wagę pytań o tożsamość wciąż młodego kraju, wiccańska myśl religijna splotła się z różnymi poszukiwaniami tożsamości, a w wyobraźni popularnej wytworzyła się idea czarownictwa jako fundamentalnie zachodnioeuropejskiego zjawiska (wystarczy rzucić okiem na dyskusje internetowe o czarownictwie - ile pytań osób początkujących obraca się wokół problemu łączenia kultur.)

Pod znakiem Kaina, czyli mitologia bliskowschodnia

Właśnie na takim tle dużo wyraźniej widać innowacyjny, w pewnym sensie nawet dość radykalny charakter tych z przedstawicieli wczesnego czarownictwa (i ich naśladowców), którzy w swojej prezentacji czarownictwa kładli nacisk na obecność elementów bliskowschodnich, a przez to komplikowali zastane kategorie opisu swojej praktyki.

Przede wszystkim należy tu wymienić Roberta Cochrane'a, którego mitopoetyczna wizja czarownictwa tradycyjnego, ucieleśniona w Klanie Tubal Kaina, odwołuje się mocno do tekstów biblijnych o początkach ludzkości i do apokryficznych opowieści żydowskich (które same oparte są też na starszych mitach bliskowschodnich, które zachowują, lub z którymi teologicznie polemizują). To najoczywistsza oczywistość, że europejska kultura ludowa i magiczna przesycona jest treściami staro- i nowo-testamentalnymi - co jest szczególnie widoczne tam, gdzie wpływy kalwinistyczne/reformowane ograniczały kulturę religijną do takiej tekstualności, tak jak w Wielkiej Brytanii. Cochrane interesował się więc również inspiracjami zawartymi w ważnych dla tej warstwy kulturowej tekstach, jednocześnie radykalnie reinterpretując je na swoje własne potrzeby teologiczne. Na potrzeby czarownictwa jako sztuki, jako rzemiosła nieograniczonego kategoriami teologicznymi, gdzie "każdy rytuał to modlitwa" mająca na celu sięgnięcie Prawdy - uniwersalne i odwieczne misterium przekazane ludziom w jakimś sensie przez Azazela-Tubala Kaina, jak poetycko-mitycznie opisane w starożytnych bliskowschodnich tekstach zawierających opowieści sprzed tysięcy lat. Długo zanim w ogóle zaczęła się historia Europy.

Wziąwszy pod uwagę tradycyjne relacje między religiami neopogańskimi a abrahamicznymi, takie zainteresowanie wcale nie jest oczywiste; a nadanie takiej wagi tym tekstom, nawet jeśli radykalnie zinterpretowanym, jest gestem jeszcze rzadszym. Interesujące jest szczególnie to, że wyzwolenie zawartej tam starożytnej mitopoetyki bliskowschodniej z teologicznych limitacji narzuconych im przez wieki formulacji dogmatycznych prowadzi go do wyzwolenia czarownictwa z ram "religii" w ogóle. Wyraża on sformułowania czarownictwa nie jako odnowy pobożności pogańskiej pojętej jako przedchrześcijańska religia ludowa, do której nie miał szczególnie wiele miłości ("tak samo nam daleko do pogaństwa jak do katolicyzmu, a nawet bliżej do katolicyzmu", że sparafrazuję fragment z jednego z listów), ale raczej jako formę kultu misteryjnego, gdzie małe lokalne grupy uosabiają w swoim kontekście pierwotną, uniwersalną duchowość nieograniczoną realiami geograficzno-kulturowymi.

Trudno powiedzieć, czy u Cochrane'a taka perennialistyczna teoria czarownictwa spowodowała jego fascynację równie perennialistyczną Białą Boginią Roberta Gravesa, czy Biała Bogini zintensyfikowała taką interpretację - w każdym razie obaj poeci dopatrywali się podobnych (albo komplementarnych) prawd objawionych czy to w bliskowschodnich mitach czy w walijskiej poezji, nie popadając (nadmiernie) w fantazje o szczególnym wybrańczym charakterze kultury brytyjskiej (a i takie ruchy religijne sakralizujące brytyjskość powstały). Natomiast dzisiejsza publiczna teologia Klanu pod opieką Shani Oates, aktualnej Pani Klanu, zdecydowanie podkreśla wątki lucyferiańsko-gnostyczne - z łatwością porusza się między motywami żydowskimi, chrześcijańskimi, brytyjsko-pogańskimi, kładąc jednocześnie nacisk na czarownictwo tradycyjne jako jedną z form uniwersalnego kultu misteryjnego transcendentalnej Prawdy pod znakiem i wodzą postaci gnostyckiego objawiciela-buntownika, uczącego sztuki przeciwstawiania się kolejom losu, społeczeństwa, natury.
Opracowania Ethana Doyle White'a (2018a, 2018b) świetnie opisują to, w jaki sposób narratywy satanistyczne i gnostyckie wkomponowują się w czarownictwo tradycyjne - tu warto podkreślić to, że chociaż przewartościowanie panteonów odbyło się w kilku różnych kulturach, to właśnie bliskowschodni gnostycyzm (najpierw żydowski, potem chrześcijański i pogański) był najbardziej radykalnym i jest najbardziej wytrwałym (gnostycy nie zniknęli - religia mandejska istnieje do dziś). XIX-wieczne odkrycie na nowo gnostycyzmu podłożyło też jedną z podstaw do renesansu ezoterycznego, z którego czarownictwo współczesne wyrasta. Echo światła Obcego Boga, grzmiącego głosu Doskonałej Myśli i podszeptów wężowego wyzwoliciela z ogrodu rajskiego roznosi się też po czarownictwie.

Wśród przedstawicieli czarownictwa tradycyjnego, syntezę z elementami bliskowschodnimi najdalej poprowadził chyba jednak Frater Alogos Dhul’Qarnen Khidir - czyli Andrew Chumbley. Jego twórczość znana jest przede wszystkim z roli, jaką nadał idei onirycznego sabatu jako głównemu obrazowi organizującemu i inspirującemu praktykę magiczną i duchową, oraz z bardzo innowacyjnej i głębokiej roli odgrywanej w jego ścieżce przez sztuki piękne. Jako antropolog magii, posiadał on encyklopedyczną wiedzę na temat przeróżnych tradycji magicznych - wiedzę, która w połączeniu z talentem artystycznym stworzyła unikalną syntezę wpływów od religi i afro-karaibskich po daoizm.
Bliskowschodnie tradycje religijne stanowią jeden z głównych filarów, na których opiera się początek tej syntezy: tradycje mniejszościowe, wyparte z głównego nurtu kultury religijnej, prześladowane, demonizowane, pomawiane o mroczne i niemoralne talenty magiczne - innymi słowy, tradycje traktowane na Bliskim Wschodzie tak, jak okultystyczne i pogańskie tradycje na Zachodzie. Zoroastrianizm, jezydyzm, mandeizm i inne formy niechrześcijańskiego gnostycyzmu, magiczno-ekstatyczny sufizm - a więc grupy religijne faktycznie przechowujące pewne tradycje ezoteryczne i magiczne, które przez upływ wieków zaginęły wśród ortodoksyjnych muzułmanów i chrześcijan, stanowią dla Chumbley'a ważny punkt odniesienia i konceptualno-artystycznej inspiracji, który gwarantuje autentycznie uniwersalny i pierwotny (więc dostępny w różnych kontekstach mitologiczno-rytualnych) charakter jego idei czarownictwa.

Zachowanie form mitologicznych z tekstów biblijnych i apokryficznych, przy jednoczesnym gnostyckim odwróceniu wartości, daje mu na przykład dialektykę Abla, Kaina i Seta jako metaforę dla transgresyjnej natury ewolucji duchowej, podkreślając wewnętrzny koszt magicznej transformacji. Jak zauważył Andrew L. Montgomery (2013), szczególnie w Azoetii i w Qutub wyraźne są echa oryginalnych form gnostycyzmu żydowskiego (sprzed rozwinięcia się chrześcijańskiego gnostycyzmu) traktujących postaci Kaina i Seta jako wyzwalające, transcendentalne figury teologiczne. Wpływy bliskowschodnie widać szczególnie w grimuarze Qutub (Punkt, arabski termin techniczny w kontekście sufizmu i szyizmu), w którym suficka duchowość poezji i kaligraficzna sztuka w stylu bliskowschodnim łączy się, między innymi, z jezydzkim kultem Tawus-i-Meleka i spotkaniem z Khidrem, odwiecznym prorokiem-inicjatorem, powszechną i międzyreligijną postacią w bliskowschodniej kulturze religijnej. Jedną z podstawowych funkcji czarownictwa w perspektywie Chumbley'a jest takie przekształcenie i uformowanie wyobraźni, aby służyła ona radykalnym przemianom magicznym - a Qutub jest estetycznie i konceptualnie bliskowschodnim narzędziem do tej przemiany.

Lewant odpowiada

W mniejszym stopniu, ale z fascynującym rozwojem sytuacji w ostatnich latach, wpływ bliskowschodni widoczny jest też w czarownictwie tradycji Faery/Feri, założonej przez Victora i Corę Anderson - postrzegającej siebie jako amerykańską formę czarownictwa tradycyjnego (sięgającą do źródeł afro-karaibskich, polinezyjskich, prehistorycznych i innych tradycji zorientowanych głównie na ekstatyczne i szamańskie formy duchowości). Poza kilkoma książkami autorstwa Victora i Cory oraz ogromnym wpływem na czarostwo amerykańskie poprzez wpływ na tradycję Reclaiming, tradycja Feri dopiero od kilku lat zaczęła się upubliczniać, po rozdziale na część tradycyjnie tajemną i część nauczającą bardziej publicznie. Nie znamy więc wielu aspektów teologicznych oraz tego, w jaki sposób (i dlaczego) różne narratywy mitopoetyckie splatają się ze sobą na osobliwą otwartą całość. Wiemy jednak, że jedną z ważnych postaci w panteonie Feri jest Niebieski Bóg, Dian Y Glas (Dian Niebieski) - Melek Taus z panteonu duchów świętych jezydyzmu. Interpretowany przez niektórych jako bóg kreatywności, seksualności, dumy i piękna, zachowuje on pewne echa jezydzkiej jego wizji, przy jednoczesnym podkreśleniu jego pogańskiej tożsamości - w odróżnieniu od skomplikowanej pozycji, w jakiej Jezydzi negocjują różne kategorie religijne, nie dając się łatwo sklasyfikować w takie pudełka jak "religia pogańska" czy "heterodoksyjna forma teologii abrahamicznej".

Rodzi się oczywiste pytanie - jak takie (na pierwszy rzut oka) wyrwane z kontekstu zapożyczenie, nawet jeśli teologicznie i poetycko bardzo piękne, ma się do sytuacji faktycznej wspólnoty religijnej Jezydów? Zapożyczenia teologicznie i przyjazne, międzykulturowe interpretacje mitów to jedno; jednak gdy w zaciszu bogatych krajów zachodnich czci się tego samego ducha, co wspólnota eksterminowana na Bliskim Wschodzie właśnie bezpośrednio za cześć oddawaną temu duchowi - powstają zupełnie inne, dużo ważniejsze pytania etyczne. Ewidentnie takie pytania stawiali sobie także inicjowani Feri - jak w wywiadzie z Matem Aurynem (2018) opowiadał Storm Faerywolf (jeden z głównych nauczycieli publicznego Feri), jeden z członków tej tradycji, Tommie Starchild, był w kontakcie z aktywistami jezydzkimi, budując relacje i pytając o jezydzką opinię na temat teologicznych kwestii wynikających z tego zapożyczenia. Główną kontaktowaną przez niego osobą była Nallein Sowilo, autorka, aktywistka dla sprawy politycznej autonomii Jezydów, sama również zorientowana i do jakiegoś stopnia aktywna w zachodnich środowiskach ezoterycznych, szczególnie zaangażowana też w budowę koneksji między jezydyzmem i hinduizmem.

Ale Bliski Wschód nie jest tylko źródłem interesujących zasobów teologicznych dla współczesnych czarownic, żyjącym wyizolowanym życiem i tylko od czasu do czasu spoglądającym z daleka na północny zachód, aby lakonicznie użyczyć mądrości. Ruchy neopogańskie budzą się do życia także tam - a Wicca jest jednym z głównych tego inicjatorów i wpływów na ten rozwój.

Oprócz powoli rozwijającej się na kanwie źródeł wiccańskich społeczności neopogańskiej w Libanie, wiemy również o rodzącej się społeczności neopogańskiej w Izraelu, dla której Wicca również jest jedną jedną z głównych inspiracji. Inspiracji oferującej pierwszy punkt wejścia w Odrodzenie Pogańskie, które przekształca się również w inne formy ruchów neopogańskich - przede wszystkim skupiające się na odtworzeniu duchowości i kultu kanaanickiego. Również dzięki Wicca, wśród Żydów w Stanach Zjednoczonych zaczęło rozwijać się dość szybko czarostwo żydowskie ("Jewitchery"), sięgające do warstw tożsamości żydowskiej starszych niż monoteistyczne reformy religijne sprzed 2,5 tysięcy lat, oraz do praktyk magicznych i teologii ezoterycznych, które rozwijały się i żyły w judaizmie przez wieki (i do dziś). Ten ruch również przekształca się po części w ostatnich latach, w tym przypadku w ruch Kohenet - kapłanek skupiających się na duchowości hebrajskich bogiń wypartych z oficjalnego państwowego judaizmu w czasie tej samej reformy monoteistycznej, ale których echa pozostały w teologii żydowskiej przez wieki - i które żydowska myśl religijna odkrywa na nowo w konwersacji między Izraelem i Stanami.

Właśnie na tym przykładzie doskonale widać, moim zdaniem, w jaki sposób relacje między różnymi tożsamościami kulturowymi i religijnymi stoją pod znakiem zapytania w momencie wydostania się (za pomocą takiej interwencji konceptualnej, która przychodzi z przyjęciem tożsamości "neopogańskiej") z konserwatywnych kategorii myślowych. Neopoganie w Izraelu sięgają do starszej warstwy religijnej - ale czy jest to warstwa "hebrajska", "kanaanicka", "żydowska", "izraelska", czy lepiej określana jeszcze innym terminem? Odpowiedzi zależą od interpretacji historii Bliskiego Wschodu, historii demograficznej i kulturowej. Czy ta na nowo odkryta religia to stara religia ziemi Izraela, czy stara religia jednego lub wielu ludów na tej ziemi mieszkającej? Czy czarostwo żydowskie to czarostwo pojęte jako praktyczno-magiczny aspekt szeroko zdefiniowanowego judaizmu, czy może heterodoksyjna ale historycznie uzasadniona odnowa duchowości pochodzącej z czasów, gdy tożsamość religii żydowskiej nie uformowała się jeszcze ma model absolutnie monoteistyczny? To, w jaki sposób postrzega się te relacje, ma (lub przynajmniej może mieć) dalekosiężny wpływ na resztę osobistych stosunków do innych sfer życia - także jak najbardziej politycznie, jak w rozmowie z Haaretz zauważyła Rinat Korbet (2009) z Uniwersytetu Bar-Ilon, wskazując na potencjalne podobieństwa dyskursów politycznych i neopogańskich o wartości ziemi. A z drugiej strony, inni izraelscy poganie w ogóle stawiają się poza tymi specyficznymi debatami, sięgając raczej po duchowości celtyckie i nordyckie.

Ex oriente pytania

Takie pytania o relacje między kategoriami tożsamościowymi łatwo zadać (i kusi, żeby łatwo sobie na nie odpowiedzieć), gdy rozważa się je z zewnątrz. Nie chcę tutaj pontyfikować nikomu na temat polityki granic kulturowych i podobnych problemów; chociaż mam nadzieję, ze mój artykuł pokazuje różne strategie mobilizowania materiałów bliskowschodnich w duchowości czarowniczej, nie jest to kompletne studium takich relacji.

Uważam jednak, że pamiętanie o nich ułatwia nam pamięć tego, że dyskurs dużo szerzej pojętej odnowy pogańskiej uformował się w kolosalnej mierze właśnie w odpowiedzi (i później w reakcji) wobec Wicca i czarownictwa - i dalej formuje się w odpowiedzi na astronomiczny sukces czarownictwa dziś. Gdy świat anglojęzyczny zasmakował duchowości pogańskiej dzięki Wicca, wielu przyszedł apetyt na bardziej eklektyczne podróże; inni znów wyrazili preferencję w stosunku do bardziej regionalnych formy religii. Niestety, czasem bywa tak, że trudno powiedzieć, czy dany autor wprowadza kategoryczne rozróżnienie między "religiami rodzimymi" i "religiami abrahamicznymi", czy raczej między "europejską dumą" i "bliskowschodnim despotyzmem" - krytyka religijno-kulturowa funkcjonuje czasem jako mniej lub bardziej świadoma wymówka dla zwykłych wątpliwych stereotypów, albo i poglądów rasistowskich.

I to, w jaki sposób my spoza sfery anglojęzycznej odnajdujemy się dziś wśród różnych narratywów relacji między religią, narodowością, kulturą i etyką, w jaki sposób odnajdujemy się w kategoriach takich jak "pogaństwo", "czarownictwo", "rodzimowierstwo", "duchowość" vs "religia", etc. - są to konceptualnie/intelektualnie fascynujące i istotne kwestie, ale mobilizują one też ogromne zasoby emocjonalne i imaginalne. Mistyka Orientu, mistyka Lewantu, mistyka Okcydentu, a między nimi mistyka duchowości rodzimej: wszystkie one angażują nasze fantazje i sympatie, nasze egzystencjalne poszukiwania i emocjonalne reakcje wykraczające - tak jak magia - poza czysto racjonalne kategorie, które nadają kurs, ale nie kierunek, naszym fascynacjom.

Jak wyglądać będzie duchowa geografia czarownictwa w niedalekiej przyszłości? Jakie inne źródła wyzwoli z konserwatywnie dogmatycznych schematów ręka wiedźmy? Na jakich górach świętych zapłoną ogniska sabatu?

-------------------------------------------------------------------

Auryn, Mat i Faerywolf, Storm (2018). "The Blue God Of Faery"

Doyle White, Ethan (2018a). "Between the Devil and the Old Gods: Exploring the Intersection between the Pagan and Satanic Milieus."

Doyle White, Ethan (2018b). "The Creation of “Traditional Witchcraft”: Pagans, Luciferians, and the Quest for Esoteric Legitimacy."

Ilany, Ofri (2009). "Paganism Returns to the Holy Land"

Montgomery, Andrew L. (2013). Seria artykułów o Chumbley'u, na blogu autorskim http://andrewloganmontgomery.blogspot.com.

Pearson, Joanne (2007). "Wicca and the Christian Heritage: Ritual, Sex and Magic."

Czytaj dalej...

W sobotę, 16 listopada w Southend-on-Sea odbyła się bardzo kameralna konferencja czarownicza, która była dość przyjemnym wstępem do weekendowego świętowania moich symbolicznych urodzin w świetnym towarzystwie.

Niestety, ze względu na trudne warunki pogodowe (powodzie w Derbyshire), na konferencji nie pojawiła się jedna z prezenterek - Shani Oates. Mimo wszystko, sprawdźmy co tego pochmurnego dnia zaprezentowano na scenie.

※※※

Konferencję otworzył wykład pisarza oraz badacza z Londynu - Jona Kaneko-Jamesa zatytułowany ''The Books of Anna Taylor: Women and Grimoire Magic'' opisujący niedocenianą do dziś rolę kobiet w rozwoju okultyzmu XVII wieku. Jon przytoczył historię Anny Taylor z nadmorskiego miasteczka Rye, którą w 1609 posądzano o czary i o przywoływanie wróżek w celu poszukiwania zaginionych skarbów.

Jon podał przykłady dostępnych w tamtych czasach tekstów rytualnych, do których opisane przez niego kobiety mogły mieć dostęp. Jako że dokumentacja samego procesu o czary jako taka nie zawiera zbyt wielu detali, najwięcej możemy dowiedzieć się ze zbioru dokumentów nazywanych Rye 13-1, które zawierają wymianę korespondencji listownej pomiędzy dwoma prawnikami z Rye, a którzy w owej rozprawie brali udział.

W dokumencie Rye 13-25 dowiadujemy się za to o Przebiegłym, znanym jako Zachariasz z Hastings, którego pisma były w posiadaniu skazanej Anny Taylor. W Rye 13-8 opisane jest użycie tzw. wody planetarnej (prawdopodobnie destylatu) przez jedną z kobiet.

Jon wspomniał między innymi o zaklęciu pochodzącym z kolekcji przechowywanej w Bibliotece Bodlejańskiej, w którym opisana jest operacja przywoływania Oberona w kryształ, za pomocą łacińskich inwokacji oraz imion Boga.

W Ashmole'u 1406 za to możemy znaleźć zaklęcie przywołujące wróżki:

''Doskonały sposób na zdobycie Wróżki... Najpierw zdobądź szeroki kwadratowy kryształ lub szkło wenusjańskie, o długości i szerokości 3 cali, a następnie zanurz owe szkło lub kryształ w krwi białej kury na 3 środy, lub 3 piątki. Następnie po upływie tego czasu wyjmij je i przemyj święconą wodą, okadzając dymem. Następnie weź trzy patyki leszczynowe lub różdżki z co najmniej rocznego drzewa, ostrugaj je do białości i upewnij się, że są na tyle długie, by pomieścić imiona duchów lub wróżek, które inwokujesz trzykrotnie na każdy patyk z osobna, a następnie grzebiesz je pod nawiedzonym przez duchy grobem. W środę, zanim je wezwiesz, w kolejny piątek wyciągnij i inwokuj znów o 8:00 lub 3:00, a kiedy to robisz bądź w czystym odzieniu i zwróć twarz swą w stronę wschodu, a kiedy ją (wróżkę) zauważysz, spętaj ją do tego kamienia lub szkła.''.

※※※

Hans Baldung Grien - Die Hexen

Drugim w kolejności był wykład Martina Duffiego, okultysty oraz pisarza wprost z samego West Sussex. Swoim ''The Sorcerous Cauldron'' porwał nas w magiczno-wizualną eskapadę, opisując rolę i symbolizm czarowniczego kotła na przestrzeni wieków — skupiając się między innymi na zastosowaniu bulgoczących w kotle esencji roślinnych czy palonego kadzidła, które przyciąga odpowiednie byty do rytu.

Historycznie rzecz ujmując, kociołki były postrzegane jako naczynia kuchenne łączone z tradycyjną rolą kobiety - gospodyni domowej. Jednakże wiele przykładów obrazów pochodzących z XVI-XVIII wieku ukazuje nam kobiety doglądające kociołków wypełnionych ludzkimi wnętrznościami czy truciznami (być może będącymi przedstawieniem procesu przygotowywania maści na latanie) stojąc tym samym w opozycji do kulturowych oczekiwań społecznych narzuconych kobietom.

Kocioł może być wykorzystywany w rytuałach 'dojrzewania' naszych zaklęć, w magii wewnętrznej transformacji czy też jednoczenia przeciwstawnych sobie energii.

''Czas czarodziejski taniec zawrócić,
W kotła wnętrzności truciznę rzucić.
Ropucho czarna, co od miesiąca
Pod zimnym głazem skryta śpiąca
Sączyłaś jady, ty na początek
Zaprawisz kotła naszego wrzątek
Podwójmy trudy, a śmiało dalej!
Niech kipi kocioł, ogień się pali!

Kłąb schwytanego węża w wiszarze
Niechaj się w kotła gotuje parze,
Włos nietoperza, włosy jaszczurek,
Język brytana, żaby pazurek,
Żądło padalca i żmii widła;
A teraz sowy dorzućmy skrzydła,
Niech jak piekielny rosół szumują,
Na czar się dzielny wydestylują. (...)"

Makbet, tłum. Leon Ulrich

Koty tańczące do diabelskiej muzyki, któż nie chciałby dołączyć?

''The Witches' Cove'', XVI wiek · uczeń Jana Mandijna

Popołudniowa część programu została otwarta wykładem Georgi Georgieva - ''Dancing vessels of the Gods' - Tantric Possession Rites''.

Georgi zabrał nas w świat niesamowitego transgresyjnego rytuału zwanym Teyyam, wciąż praktykowanym przez Dalitów w Malabarze - północnym obszarze indyjskiej Kerali. Występujący przygotowują się do rytuałów już od najmłodszych lat, a wszelka wiedza zostaje im podana w przekazie rodzinnym (w skład którego wchodzą mitologia, makijażowe wzornictwo, pieśni i mantry). Istnieje ponad 500 form teyyam, a praktykuje się go w świętych gajach, domach rodowych - nigdy w świątyniach. Obserwatorami są osoby z wyższych kast - na czas celebracji role społeczne odwracają się i Dalici z najniższych kast traktowani są jako ucieleśnienie Bogów.

Przygotowania do obrzędu trwają od wczesnych godzin porannych,
Teyyam łamie bariery i łączy ludzi różnych kast oraz wyznań, a swymi korzeniami sięga do animizmu plemiennego - drzewa, rośliny i zwierzęta są ''czczone'' wraz z bóstwami, które często postrzegane są jako przodkowie danego klanu. Kwintesencją całego widowiska jest taniec będący swoistą ofiarą dla bogów.

Lokalne kobiety za pomocą pędu palmy kokosowej i przy użyciu kilku naturalnych barwników (kurkumy, proszku z orzechów arekowych i mąki ryżowej) nakładają na twarze tancerzy misterny makijaż reprezentujący atrybuty inwokowanych bogów. Mężczyźni z włókien kokosowych oraz liści palmowych tworzą zaś dla nich kostiumy, w których zazwyczaj dominują trzy kolory - biel, czerń i czerwień.

W porze wieczornej, tuż po skończeniu misternych malunków, tancerze oddają się ceremonialnemu spoglądaniu w lustro - w tym właśnie momencie następuje wewnętrzna transformacja, podczas której własne Ja tancerza schodzi na dalszy plan, ustępując miejsca Bogowi. Niczym wirujący derwisz, zapada on szybko w trans, jednocząc się z Nienazwanym.

Podczas tak intensywnego transu i tańca niestraszne im są ogniska na których się kładą, ani rozżarzone węgle po których tańczą. Można powiedzieć, że ci tancerze nie odgrywają mitu, oni stają się jego żywą częścią.

Pod koniec swojego wykładu, Georgi pokazał nam fragment filmu dokumentalnego przedstawiającego nam część tego interesującego rytuału.

Kolejnym w programie, tuż po przerwie obiadowej, był David Rankine, którego raczej nie trzeba nikomu przedstawiać. Jego wykład ''The History, Development and Practice of the Grimoire Tradition'' rozpoczął się od omówienia głównych punktów, które we współczesnych kręgach okultystycznych bywają zbyt często przemilczane:

tendencja do aplikowania współczesnych perspektyw podczas analizy archaicznych praktyk magicznych;

praktykujący sztuki magiczne nie byli poganami;

praktyki magiczne od zawsze przenikały się wzajemnie, nic nigdy nie powstawało w 100% izolacji od siebie

David omówił początki tradycji grimuarycznej sięgającej swymi korzeniami do różnych tekstów świata antycznego, posłużył się rozmaitymi przykładami począwszy od średniowiecza, następnie zabierając nas przez renesans, aż po czasy współczesne. Podał również kilka porad dla osób zaczynających pracę z grimuarami (powinno się pracować minimum w parze - jedna osoba będąca skrybą, a druga wieszczem przekazującym informacje, najlepiej też zacząć swoją grimuaryczną przygodę od Większego Klucza Solomona). Dużym plusem jego wykładu było zawarcie kilku ciekawych anegdot odnoszacych się do rezultatów jego pracy z aniołami i demonami.

※※※

Jako ostatnia na scenie pojawiła się Gemma Gary z zespołem Morvoren (Anną Dowling i Jane Cox). Zaprezentowała nam ona muzyczną aranżację swoich tekstów rytualnych oraz inwokacji znanych czytelnikom z jej książki The Devil's Dozen - Thirteen Craft Rites of The Old One. Tańczyliśmy do co skoczniejszych utworów razem z Kasek Nos (Nocną Klaczą), porywając do tańca coraz to kolejne osoby. Oprócz tego uraczono nas również tradycyjnymi kornwalijskimi przyśpiewkami świątecznymi, wykonywanymi jak przystało - w przebraniu.

※※※

Niestety w 2020 roku konferencja nie odbędzie się ze względu na napięty grafik ogranizatorów . Mam nadzieję, że ponownie będzie nam dane tam pojechać w 2021 roku - takiej intelektualnej uczty dla zmysłów nie można przegapić. Nie ma co ukrywać, że tego typu konferencje są bliższe mojemu sercu niż to, co często można spotkać na ogólnopogańskich spotkaniach.

Poniżej kilka zdjęć z wydarzenia.

Gemma Gary z Morvoren

Kasek Nos (Nocna Klacz)

Stoisko wydawnictwa Troy Books

...a na powyższym Aeon Sophia Press

Czytaj dalej...

Artykuł napisany 25 lutego 2016

Autorka: Yvonne Aburrow

Tłumaczenie i redakcja: Katla

Artykuł ten był odpowiedzią na toczącą się w anglojęzycznych mediach dyskusję dotyczącą przywracania mroczniejszych aspektów folkloru do wicca/ogólnego pogaństwa ( wymienione były między innymi: artykuł Pat Mosleya - A Case for Inviting Satan (Back) to Wicca - od tego czasu nie istniejący już w sieci, Iana Corrigana - What the Devil? Paganism & Satanism, czy Jasona Mankey The Horned God: Not As Old As You Think). W tradycyjnym czarownictwie spotykamy się z postacią Diabła znanego pod wieloma regionalnymi imionami: Old Scratch, Mężczyzny w Czerni, Mrocznego Pana, Czarnego Kozła, Starego Nicka czy Bucca Dhu i są oni różnymi aspektami Rogatego Boga - Ojca Czarownic. Mianem Diabła określa się również mężczyznę prowadzącego tradycyjny sabat. Dziś jednak swoje spojrzenie zaprezentuje Yvonne, gardneriańska arcykapłanka z 34-letnim doświadczeniem czarowniczym.

Diabeł i czarownictwo

Praktykanci niektórych odnóg Tradycyjnego Czarownictwa od zawsze uznawali istnienie postaci Lucyfera i Jezusa, uważając ich za braci (jeśli weźmiemy pod uwagę wzmiankę w Księdze Hioba o Samaelu będącym zasłużonym wśród Synów Bożych). Kain jest również ważną postacią w niektórych ich misteriach i jest postrzegany jako syn Samaela i Lilith, zaś Tubal-Kain jest ziemskim ucieleśnieniem Azazela. Przywiązują oni też dużą wagę do Bogów kowalstwa, takich jak Prometeusz, Tubal-Kain, Hefajstos, Wayland i Wulkan.

W tym momencie rozumiem, dlaczego niektórzy Wiccanie całkowicie zaprzeczali, że kiedykolwiek wierzyli w postać ''Diabła'', ponieważ wciąż pamiętam strach zaszczepiony w nas przez Satanistyczną Panikę* końca lat osiemdziesiątych. O wiele łatwiej jest powiedzieć „w ogóle nie wierzymy w twoją mitologię” niż powiedzieć coś bardziej kompleksowego jak np. „Nie akceptujemy waszej dualistycznej kosmologii, ale wierzymy, że istnieje miejsce na uznanie mroczniejszych aspektów psychiki i związanych z nimi bóstw, a nie demonizowanie ich. Lepiej byłoby zintegrować te siły w świadomości i pracować z ich energiami”. Niektórzy pisarze wiccańscy i pogańscy rzeczywiście próbowali już przekazać tę bardziej skomplikowaną wiadomość.

Uczta czarownic, The History of Witches and Wizards, 1720 (Wellcome Library)

Różne koncepcje i sposoby przedstawiania tych bytów czają się w piwnicy Zachodniej psychiki - ale nie jesteśmy tutaj bezsilni i możemy coś z tym zrobić. Niektórzy ludzie będą woleli je całkowicie zignorować; inni czują potrzebę zmiany tych wizerunków, pracując z nimi. Każdemu wedle potrzeb.

Nie ma jednak potrzeby naskakiwać na satanistów, kiedy stwierdzają, że Wiccanie nie czczą diabła. Istnieją co najmniej trzy różne style satanizmu: odmiana filozoficzna i anarchistyczna rzekomo popierana przez Michaiła Bakunina, odmiana zniekształconego chrześcijaństwa, oraz ludzie, którzy czczą egipskiego boga Seta. Dlatego twierdzenie, że satanizm jest „tylko zniekształceniem chrześcijaństwa”, jest niewystarczającym wyjaśnieniem tego, czym on jest.

Warto zauważyć, że uznanie prawdopodobnego istnienia Lucyfera, Samaela lub jakiegokolwiek innego takiego bytu, nie oznacza, że nagle stajemy się satanistami. Niektórzy Wiccanie od lat uznają Lilith - dlaczego więc Samael jest takim tabu?

Myślę, że Wicca i satanizm są dwiema odrębnymi i wyraźnie zaznaczonymi tradycjami, ale nie postępujemy sprawiedliwie i rozsądnie, jeśli demonizujemy satanizm w taki sam sposób, w jaki niektórzy chrześcijanie demonizują naszą religię.

Kto rozszczepił diabelską stopę?

Relief przedstawiający Pana, znaleziony w jaskini nimf na górze Penteli w Attyce, 330 p.n.e. Narodowe Muzeum Archeologiczne w Atenach © Katla

Z twardego politeistycznego punktu widzenia uznaję, że Lucyfer, Szatan, Samael, Asmodeusz, Belzebub i różne inne byty są bardzo odrębnymi od siebie istotami. Być może zostali zmieszani razem w jeden byt przez monoteistów, ale myślę, że tutaj wszyscy zgodzą się ze mną, że monoteiści mają blaszane ucho, jeśli chodzi o mitologię. Jednym z pogańskich bóstw, których obraz został wpisany w chrześcijańską koncepcję Diabła, był Pan i uważa się, że w ten sposób Diabeł nabył jego kopyta (choć prawdopodobnym jest, że był to wizerunek Azazela jako kozła ofiarnego).

Niektórzy twierdzili, że ani Jezus, ani Szatan nie mają miejsca we współczesnym pogaństwie, ponieważ według powszechnej definicji nie akceptujemy dualistycznego i antagonistycznego światopoglądu chrześcijaństwa. Nie muszę jednak akceptować oceny monoteizmu na temat rangi lub natury bytu jako prawdziwej, aby zaakceptować sam fakt istnienia tej istoty (a przynajmniej jej archetypu). W ten sam sposób nie akceptuję filozofii buddyzmu, ale cieszę się, że mogę czcić Kwan-Yin.

Myślę, że Jezus prawdopodobnie *istnieje*, ale z pewnością nie zgadzam się z poglądem monoteizmu na temat tego, kim on jest. Dlaczego więc nie jego brat Lucyfer? Nie akceptujemy założenia chrześcijaństwa mówiącego o tym, że wszystkie nasze bóstwa są diabłem w przebraniu - dlaczego więc mielibyśmy przyjąć ich pogląd na Lucyfera?

Drzeworyt z ''Chap-books of Eighteen Century'', 1834

Blogger Northern Light 27 wskazuje, że różne bóstwa, które były jakąś formą przeciwnika (oraz koniecznym źródłem twórczego konfliktu) w przedchrześcijańskich pogańskich religiach, zostały połączone razem, by tworzyć chrześcijańską wersję diabła jako głównego przeciwnika Jahwe. Co ciekawe, żydowska koncepcja Samaela/Szatana była zupełnie inna i istniała obok innych postaci (takich jak np. Lilith) jako niezbędne aspekty porządku kosmicznego.

Myślę, że na chrześcijański pogląd wpłynęły prawdopodobnie dwaj bogowie Zaratusztrianizmu (Ahura Mazda i Angra Mainju) lub dobre i złe istoty manicheizmu. Manicheizm był zasadniczo gnostyckim poglądem na świat, który utrzymywał, że materia została stworzona przez Złego Demiurga, a źródłem wszelkiego dobra był Stwórca, do którego światło i duch starają się powrócić, tym samym uciekając od materii. Zaratusztrianie natomiast twierdzą, że świat został stworzony przez Ahura Mazdę, dobrego boga. Oba systemy posiadają jednak ostateczną siłę Dobra przeciwstawiającą się ostatecznej sile Zła. Porównajcie to z judaizmem, gdzie Samael był zasadniczo pod kontrolą Jahwe - w tym ujęciu Samael istniał po to, by karać przestępców. Jeśli spojrzysz na historię żydowskiej mitologizacji Szatana, Samaela, Azazela, Asmodeusza i innych postaci, jest całkiem jasne, że są one znacznie bardziej zniuansowane niż wersje chrześcijańskie. Naprawdę chciałabym, żeby ludzie nie łączyli judaizmu i chrześcijaństwa, lub nakładali postawy chrześcijańskie na judaizm, który jest zupełnie inną religią niż chrześcijaństwo (o ile wiem, herezją w chrześcijaństwie jest uznanie diabła jako równemu władzą z Bogiem).

Ponieważ nie akceptuję poglądu monoteizmu, że istnieje tylko jeden bóg i jeden przeciwnik, mam w mojej koncepcji miejsce na bóstwa, które lubią promować konflikt z jakiegokolwiek powodu, który uważają za konieczny (nawet jeśli nie należą do bóstwa, z którymi mam osobisty związek, ponieważ nie lubię konfliktów). Jeśli uznaję istnienie Lilith, Lokiego, Seta i Jahwe i Aszery, to jestem gotowa zaakceptować, że istnieją również Lucyfer, Samael i Asmodeus. Bafomet także.

Mój politeizm polega na uznaniu istnienia wielu bóstw i czczenia tych, które mnie do tego powołały. Jak dotąd tylko jedna z tych istot zapukała do moich drzwi, ale jeśli pojawi się którakolwiek z pozostałych, to myślę, że sama oceniłabym ich charakter. W końcu chrześcijaństwo było bardzo niegrzeczne w stosunku do wszystkich naszych innych bóstw - dlaczego miałabym brać ich słowo na temat jakiejkolwiek istoty za ostatecznie definujące?

Co do tego, czy Wiccański Rogaty Bóg zawiera trochę Diabła w swoim DNA - uważam, że prawdopodobnie tak. Jeśli diabeł jest utożsamiany w chrześcijańskim światopoglądzie z bieganiem nago przy świetle księżyca, radosnym uprawianiem miłości i dzikimi psotami - wtedy Bóg Czarownic zaiste reprezentuje te rzeczy.
Co ciekawe, Pan, który mógł być bazą pod chrześcijańskie wyobrażenie Diabła (ponieważ reprezentuje dzikość, spontaniczność i nieposkromioną seksualność) jest jednym z niewielu stworzeń, ktore nie były czyimkolwiek adwersarzem w mitologii starożytnej (chociaż diabelskie rogi i kopyta mogły pochodzić od Azazela, kozła ofiarnego, a nie od Pana).

W ''Aradii: ewangelii czarownic'' Charlesa Godfreya Lelanda, Aradia jest przedstawiana jako małżonka Lucyfera i wydaje się, że Gerald Gardner i Doreen Valiente zastąpili Lucyfera Cernunnosem**, gdy tworzyli Wicca - po części dlatego iż wierzyli w teorię Margaret Murray mówiącej o tym, że bytem czczonym przez czarownice był starożytny Rogaty Bóg (ale także dlatego, że byli świadomi wrzawy która zostałaby podniesiona przez media, gdyby przyznali się do ''wyznawania Diabła''). Jednakże, wnioskując z badania przeprowadzonego przez Sabinę Maliocco, legenda o Aradii poprzedza kojarzenie czarownictwa z czczeniem diabła.

Rogate bóstwa w Indiach były prawdopodobnie łączone z szamanizmem oraz animizmem, które były uznawane za transgresyjne przez ustanowione religie.
Warto także podkreślić, że słowo demon (daimon z greckiego) oryginalnie znaczyło ducha miesjca i nie było słowem pejoratywnym w pogaństwie starożytnym.

Moja osobista teologia celebruje małżeństwo ducha i materii, a nie ich rozdzielenie. Świętuję dzikość i chaos, oraz celebrację fizycznej przyjemności. Nie sądzę, aby ślepe posłuszeństwo było cnotą. Uważam więc, że warto zwrócić uwagę na bóstwo, które reprezentuje anarchię i bunt przeciwko władzy absolutnej.

Adwersarze w starożytnych pogaństwach

Niektóre starożytne pogaństwa posiadały koncept walki pomiędzy dwiema grupami bóstw (w mitologii greckiej było to zderzenie się Bogów Olimpijskich z ich rywalami, Tytanami; w mitologii nordyckiej, Asów i Wanów z Gigantami) jednak nie były one wyobrażone jako walka dobra ze złem, jako walka sił naturalnych ognia i lodu - niektóre z nich będące bardziej wrogie ludziom niż inne. W greckich mitach sprawy były skomplikowane ponieważ Prometeusz wykradł ogień Bogom, by dać go ludzkości (niecny występek, ale jeden z tych za które możemy być wdzięczni). W mitach nordyckich bogowie byli zrodzeni z pierwotnego Giganta, Ymira Starszego, którego następnie zabili aby wykreować z niego niebiosa i ziemię.

Niektóre starożytne religie Bliskiego Wschodu posiadały potężne byty, które zostały zabite przez boga Stwórcę (np. w sumeryjskiej mitologii, Tiamat - wężowa bogini została zgładzona przez Marduka, który uformował Ziemię z jej ciała - prawdopodobnie to prototyp historii o pogromcy smoków). Możemy prześledzić niektóre z tych motywów, które złożyły sie na stworzenie archetypu Diabła do tych właśnie postaci.

Bądź ostrożny

Muszę przyznać, że nazwa „Szatan” sprawia, że czuję się trochę niezręcznie. Bardziej przemawia do mnie Stary Nick, Lucyfer, lub sam Diabeł. Ale później jestem ciekawa i chcę się zagłębić w ten temat dalej i dowiedzieć dlaczego czuję się z tym słowem tak niewygodnie.
Biorąc pod uwagę ogromną wagę negatywności powiązanej z archetypem Diabła, każdy przywołujący te byty musi naprawdę uważać by przywołać aspekty tej całości, które naprawdę chcą (wolność, anarchię, hedonizm, aspekty pozytywnej seksualności) i unikać negatywnych połączeń z nim (egoizm, chciwość, destrukcyjne impulsy itd.). Uważam to za bardzo interesujące, że większość ludzi pracuje z mniej znanymi imionami i istotami, takimi jak Samael i Lucyfer (prawdopodobnie ze świetlistą stroną tego archetypu) i unika bardziej negatywnych aspektów. Tak wiele negatywności zostało wpisanych w archetyp, że może być naprawdę trudno odzyskać jego jasne aspekty. Jeśli inwokujesz lub ewokujesz taką istotę, to czy jesteś wystarczająco silnym magiem, aby sobie z tym poradzić?

Cywilizacja i jej rozgoryczenie

Dość łatwo jest zauważyć w jaki sposób bogowie dzikiego lasu (symbole dzikości, a więc stojący w opozycji do konceptu cywilizacji, z którą chrześcijaństwo się dość mocno identyfikuje) mogły karmić chrześcijański archetyp Diabła.

Niedawno czytałam książkę ''Lolly Willowes, or the Loving Huntsman'' autorstwa Sylvii Townsend Warner i w tej książce (napisanej w 1926 roku), bóg czarownic jest jednoznacznie reprezentowany jako Szatan. Jest całkiem poczciwy, a wolność wsi, w której utrzymuje swe rządy kontrastuje z duszną atmosferą sztywnej i zawsze poprawnej klasy średniej, od której główna bohaterka próbuje się wyrwać.
Wiele mitów oraz legend (od czasów starożytnych do tych współczesnych) opisuje walkę o ustanowienie cywilizacji i porządku, przeciwstawionej potrzebie powrócenia do przyrody i chaosu. Niekoniecznie ustanowienie praw i porządku jest akurat czymś dobrym.
Jeśli ktoś narysowałby mapę umysłu lub drzewo genealogiczne opisujące wszystkie te byty i ich mitologiczne połączenia ze sobą, byłoby to bardzo skomplikowane. Ogromna liczba odniesień do Diabła w kulturze popularnej dodaje kolejną warstwę złożoności.
Więc kiedy mówisz, że nie czcisz Diabła, musisz być bardziej szczegółowy. Czy masz na myśli Starego Nicka, Szatana, Asmodeusza, Azazela, Belzebuba, Bafometa, Samaela, Lucyfera, Mefistofelesa, Angrę Mainju, Iblisa, Lokiego, Seta, Apepa, Prometeusza czy inną postać adwersarza? Diabeł naprawdę tkwi w szczegółach.

-------------------------------------------------------------------------

*Satanistyczna Panika - wrzawa nakręcona przez media lat 80/90, przedstawiająca czarownice w bardzo złym świetle (m.in. jako składające ofiary z dzieci) co często kończyło się dla nich utratą pracy, odebraniem im dzieci przez opiekę społeczna oraz ogólnym ostracyzmem wśród lokalnych społeczności.

**słowa Doreen Valiente cytowane na stronie 61, Clifton, Chas; Harvey, Graham (2004). The Paganism reader. Routledge. ISBN 0-415-30353-2.

przyp. Katla

Czytaj dalej...

Szukaj...

Wiccanka w sieci

Popularne

Fanpage

Labels Cloud

7 rzeczy, które chciałabym by wiedziano o Wicca

Szukaj na tym blogu

Archiwum