CC0 Public Domain

Wicca. Pierwsze skojarzenia które przychodzą nam do głowy to nagość, Wielki Ryt, cykle natury. I ta najbardziej nas nurtująca tajemnica i przysięga milczenia. Czym tak naprawdę są inicjacja i misteria i dlaczego są aż tak ważne? Postaram się przybliżyć temat posługując się wybranymi przykładami.

W Wicca tradycyjnym, inicjacja stanowi formalne dołączenie do egregora grupy i tradycji, poznajemy szerszą społeczność wiccańską oraz uczymy się od naszej starszyzny. Tradycyjnie na inicjację pierwszego stopnia trzeba czekać przez co najmniej rok i jeden dzień licząc czas od formalnego zapytania naszych arcykapłanów. Czasem trwa to dłużej i nie istnieje tutaj jakaś  uniwersalna reguła. Każda ze stron powinna spędzić na tyle dużo czasu aby się upewnić, że to ten konkretny wybrany przez nas kowen jest tym właściwym. Niekiedy na dobre dopasowanie trzeba trochę poczekać. Niektóre grupy aleksandryjskie posiadają stopień neofity, który umożliwia pracę w kowenie na podstawowym poziomie i pozwala sprawdzić, czy wicca to faktycznie ścieżka dla nas przeznaczona, zanim podejdzie się do inicjacji. Gardnerianie takiej opcji nie posiadają i jedyną możliwościa poznania grupy jest czynny udział w wydarzeniach przez nich organizowanych.

Milczenie jest złotem, czyli o przysiędze milczenia 

Skąd zatem ten cały woal tajemnicy rozpostarty wokół tego co dzieje się w kręgu i dlaczego nikt nie może o tym otwarcie mówić? Istnieją trzy stopnie wtajemniczenia, a każdy z nich obejmuje spotkanie z innym aspektem boskości, innymi metaforami i symbolizmem. Otwarta dyskusja na ten temat odebrałaby nam radość z osobistego przeżywania tych misteriów po swojemu. Element tajemnicy i zaskoczenia wybija nas ze strefy komfortu, a nic przecież nie kształtuje nas tak mocno jak nowe doświadczenia. Stajemy się tym symbolicznym ziarnem, które podlega oczyszczeniu, zrzucając zewnętrzną niepotrzebną otoczkę, które zostaje poddane wewnętrznej transformacji dzięki integracji przeciwnych sobie pierwiastków, powracając już w innej formie. Mircea Eliade w podobny sposób opisuje Magnum Opus, proces alchemiczny w którym zachodzą cztery główne etapy: nigredo (materia jest nieczysta i o ostrych krawędziach, zanurzona jest w chaosie), albedo (materia oczyszczona, wyłaniająca się z ciemności i podzielona na dwa przeciwieństwa), citrinitas (transmutacja srebra w złoto, transformacja wewnętrzna), rubedo (oba przeciwieństwa łączą się ze sobą dając narodziny dwugłowemu orłowi, który symbolizuje połączenie ducha i materii oraz odkrycie autentycznego Ja, czyli ostatnią fazę świadomości).

Cztery etapy procesu alchemicznego

Jak Feniks z popiołów

Inicjacja jest pierwszym etapem podróży podczas której poznajemy wiccańskie rytuały i mitologię. Przechodzimy przez proces transformacji, stawiamy czoła własnym słabościom, porzucamy swoje stare Ja i odradzamy się pod nowym imieniem. Następnie stajemy w konfrontacji ze swoją cząstką przeciwną - z animą lub animusem, stykamy się z archetypami i je internalizujemy- w tym momencie zaczyna się nasze pierwsze doświadczenie misteriów.

Archetypy wywodzą się ze zbiorowej nieświadomości i są one produktem wszystkich doświadczeń i ewolucji ludzkości. To uniwersalne symbole, a także zdarzenia, motywy i pierwotne wzorce postaci, które pomagają nam zrozumieć i zinterpretować nasze doświadczenia, jak i również odnieść się do szerszego świata. W Wicca mamy do czynienia z archetypem Wielkiej Matki, czarownicy, Potrójnej Bogini, Rogatego Boga jak i także z archetypami procesu - śmierci i ponownych narodzin.

W trakcie naszej magicznej podróży odkrywamy to kim tak naprawdę jesteśmy, przeżywamy też konfrontancję z naszym Cieniem - naszą skrywaną, ognistą, wypartą i społecznie nieakceptowaną częścią psyche. W literaturze popularnej z cieniem spotykamy się w "Portrecie Doriana Graya' czy też w ''Wilku Stepowym'' Hermana Hesse. Stąd popularna delficka maksyma ''Poznaj samego siebie'', czyli studiowanie własnych słabości, silnych stron, pragnień oraz wyznaczanie osobistych granic nabiera ważnego znaczenia na naszej ścieżce. Jak mawiał Jung, ''dopóki nie uczynisz nieświadomego - świadomym, będzie ono kierowało Twoim życiem, a Ty będziesz nazywał to przeznaczeniem''.

Cykl rolniczy w Wicca?

James Frazer dowodził w swoim dziele pt. Złota Gałąź, że mity dotyczące śmierci i odrodzenia są echami cyklu rolniczego - śmiercią roślinności w zimie i jej odrodzeniem na wiosnę. Wszystkie religie miały swój początek od kultów płodności. Pomimo faktu, że kulty te zostały porzucone, mity o odradzaniu się i śmierci pozostały, tworząc potrzebę psychologiczną u ludzi, wyrażaną przez symboliczną śmierć i powtórne odrodzenie w życiu duchowym. Rytuały inicjacyjne służą jako środek do osiągnięcia tego celu.

 Wędrówką życie jest człowieka...

Inicjacja w Wicca może być również postrzegana przez pryzmat monomitu Podróży Bohatera opisanego przez Josepha Campbella. Z przykładem zastosowania teorii Campbella możemy się spotkać w popkulturze - George Lucas wykorzystał ją w Gwiezdnych Wojnach, a siostry Wachowski czerpały z niej garściami przy pisaniu scenariusza do Matrixa.

Według jego teorii wyprawa Bohatera rozpoczyna się w zwyczajnym świecie, w którym z dnia na dzień zostaje on wezwany do stawienia czoła wyzwaniu. Opuszcza swoją strefę komfortu i bezpieczeństwa. Przechodzi do świata w którym dzieją się niewyjaśnione i nadnaturalne zjawiska. Jeśli podejmie wyzwanie, to będzie musiał stawić czoła problemowi w pojedynkę. W pewnym momencie jego podróży sprawy się komplikują i musi przetrwać najcięższą próbę wykorzystując dotychczasową wiedzę zdobytą w trakcie swojej wyprawy. Jeśli przetrwa, uzyskuje wielką korzyść i tym samym samoświadomość, spełnienie i integrację zdobytej mądrości.

Rytuały inicjacyjne są więc wyraźnym odbiciem podróży bohatera, ponieważ kandydat musi przejść szereg prób aby osiągnąć duchową transformację.

Tajemnicze misteria i inicjacja dawniej

Rozwój misteriów można podzielić na dwa okresy: wczesny, obejmujący kulty greckie w ok.VI w p.n.e., oraz późniejszy, przypadający na II w. n.e. związany z kultami wschodnimi - Mitry, Kybele i Attisa, Izydy i Ozyrysa. Ze względu na ograniczone miejsce skupię się na tych najbardziej znanych misteriach eleuzyjskich. Pierwsza wzmianka o nich pojawia się w Hymnie do Demeter pochodzącego z VII w p.n.e, a którego autorstwo przypisuje się Homerowi.

Według neoplatonisty Olimpiodora Młodszego, misteria te były rozłożone na pięć etapów wtajemniczenia. Pierwsze dwa etapy obejmowały serię rytuałów oczyszczających zarówno ciało jak i ducha. Trzeci stopień składał się z szeregu ceremonii przygotowujących nowicjusza. Czwarty stopień był misteriami mniejszymi poświęconymi Persefonie i odbywały się one w Anthesterion – czyli na przełomie naszego lutego i marca. Piąty stopień był Większymi Misteriami Demeter odbywającymi się w Boedromion - odpowiadającemu naszemu wrześniowi/październikowi, a osoba w nie inicjowana zyskiwała tytuł Epoptesa, tego, który widział/poznał. O powyższej sekwencji wydarzeń wiemy od Hezychiusza - eksperta gramatyki z Aleksandrii, z V w. p.n.e. który w owych misteriach brał udział.

Celem inicjacji była zmiana świadomości, która umożliwiłaby nam kontakt z pierwiastkiem boskim. Przyjrzymy się więc wrażeniom wybranych uczestników misteriów:

''Błogosławiony jest ten, kto ujrzawszy te rytuały podejmuje wyzwanie i podąża drogą pod powierzchnią Ziemi. Zna on schyłek życia tak dobrze jak jego bosko dostarczony początek.'' 

Misteryjne rytuały były obłożone przysięga milczenia, a jej złamanie groziło karą śmierci. Z tego powodu nie zachowały się konkretne opisy ich dokładnego przebiegu. Ważnym momentem dla wtajemniczonych było rytualne ścinanie snopka zboża, symbolizujące odnowę życia po śmierci. 

Płaskorzeźba Demeter, Archeologiczne Muzeum w Eleusis, ważny symbolizm trzech kłosów zboża, źródło: Wikipedia

Podsumowując, motywy przekraczania konkretnego punktu w naszym życiu - inicjacji towarzyszą ludzkości od zarania dziejów. Zestawiając Wicca ze starożytnymi misteriami eleuzyjskimi jesteśmy w stanie dostrzec pewne podobieństwa - rytualne oczyszczanie, symbolizm ziarna, przysięgę milczenia, odtwarzenie mitów w trakcie rytuałów itd.

 Jako religia transgresyjna, Wicca zakłada przejście z naszego dobrze znanego świata w świat symboli i esencji, w którym poznajemy siebie z całkiem innej strony - żegnając swoje stare Ja na rzecz nowego i niezanego. Mimo wszystko trzeba podkreślić, że wiccańskie obrzędy mogą być poznane dopiero w dniu inicjacji i żadne słowo pisane nie jest w stanie przekazać szeregu następujących po sobie zmian, zachodzących w naszej świadomości. Jest to dopiero początek naszej długiej podróży. Aby całkowicie docenić doświadczenia misteryjne musimy zaangażować wszystkie aspekty naszego jestestwa – myślenie, emocje, odczuwanie, a nie tylko intelekt. Aplikowanie terminologii z zakresu psychologii analitycznej pozwala nam na lepsze zdefiniowanie i zrozumienie zachodzących procesów wewnętrznych i taka aplikacja jest jedynie wierzchołkiem całej góry lodowej doświadczeń i nie jest jedyną ich możliwą interpretacją.
______________________________________________________
W następnych postach znajdziemy recenzję niedawno wydanego zbiorku opowiadań Doreen Valiente, oraz dowiemy się o roli seksualności w Wicca.